اغلب باکتری های کولی، سالمونلا، پاستورلا، هموفیلوس و گاهی باکتریهای گرم مثبت دخیل می باشند. در مجموع این باکتری ها از ضایعات قبل با بعد از مرگ جدا می شوند و سپس تست آنتی بیوگرام برای تعیین موارد زیر انجام می گیرد:

• آیا درمان آنتی بیوتیکی که در حال حاضر انجام میگیرد درست می باشد؟
• آیا نحوه مصرف دارو صحیح می باشد؟
• آیا از داروی دیگری نیز باید استفاده شود؟

آنتی بیوگرام در موارد زیر نیز بکار برده می شود:

برای کنترل اینکه آیا عامل مسبب قادر به بروز مقاومت در مقابل آنتی بیوتیک مصرفی می باشد.جهت مطالعه اپیدمیولوژی مقاومت جهت ارزیابی کارایی یک آنتی بیوتیک جدید
زمانی که شروع به ارزیابی درمان اولیه در مزرعه می نماییم مهمترین بخش، نحوه مدیریت گله آلوده و گله هایی که متعاقباً آلوده می شوند، می باشد. این موضوع، زمانی که مشکل عفونی در یک فارم یا سالن تکرار می شود اهمیت بیشتری می یابد.

کلی باسیلوز یکی از کلاسیک‌ترین نمونه‌ها می باشد. بعد از ورود گله جدید و هر زمان که مشکلی بروز می نماید و‌ای کولی جدا می گردد، بایستی آنتی بیوگرام انجام گیرد. این روش می تواند تاییدگر پاسخ باکتریایی یا بروز مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک انتخابی باشد. در مزارعی که از بستر قدیمی درگله‌های جدید استفاده می گردد باید نظارت دقیقی روی الگوی حساسیت باکتریایی انجام گیرد.
در مجموع اهمیت آنتی بیوگرام برای تفسیر وضعیت کنونی بوده و کاربری آن موقت می باشد.
تفسیر صحیح آنتی بیوگرام بر عهده پاتولوژیست‌های طیور و تکنسین‌های آزمایشگاه می باشد. روش های استاندارد برای این تست تعریف شده که می توان در کاتالوگ‌های WHO یافت.

الف) تشخیص صحیح بوده است؟

ب) واقعاً مشکل توسط باکتری جدا شده ایجاد شده است؟

ج) دارو بطور صحیح در دز مناسب و روزهای کافی تجویز شده است؟

د)میزان فعالیت دارو مطابق با خصوصیات بر چسب می باشد؟

و) کیفیت پایین آب در کار آنتی بیوتیک اختلال ایجاد کرده و فراهمی آن را کاهش داده است؟

 آنتي بيوگرام يا تست حساسیت ديسكي آنتي ميكروبي

اساس روش هاي انتشار بدين گونه است كه آنتي بيوتيك مورد نظر در ديسك‌ها روي محيطي كه با باكتري مورد بررسي تلقيح شده قرار داده مي شود. بدنبال انتشار اين مواد آنتي بيوتيكي در سطح آگار هرجا كه غلظت آنتي بيوتيك خاص براي مهار رشد ميكروبي كافي مي باشد منطقه مهاري شكل ميگيرد .

گاهي اوقات و به اشتباه روش انتشاري بعنوان يك روش كمي تفسير مي شود . هر ميزان كه يك تركيب آنتي ميكروبي قوي تر باشد، غلظت كمتري از آن مورد نياز خواهد بود و لذا در نقاطي دورتر از ديسك كه غلظت كاهش ميابد ، جلوي رشد ميكروبي را خواهد گرفت .لذا اغلب چنين تصور مي شود كه هر قدر قطر منطقه مهاري بزرگتر باشد، عامل ضدميكروبي قويتر مي باشد . هر چند تعدادي از عوامل ممكن است در اين تفسير تداخل ايجاد كنند . نخست غلظت آنتي بيوتيك در ديسك بايد مورد توجه قرار گيرد . هر چه غلظت موجود در ديسك بالاتر باشد ، عامل ضد ميكروبي در فاصله مشخصي از ديسك غلظت بالاتري خواهد داشت، هر قدر فرصت بيشتري براي انتشار داده شود در هر نقطه از اين گراديان غلظت بالاتر خواهد بود .مساله مرتبط با اين موضوع قابليت انتشار ماده ضد ميكروبي در آگار مي باشد كه تاثير زيادي روي منطقه مهاري مشاهده شده خواهد داشت . يك مهار كننده قوي ممكن است منطقه مهاري نسبتاً كوچكي ایجاد كند تنها به واسطه اينكه آنتي بيوتيك توان كافي را براي انتشار در داخل محیط ندارد. بعلاوه ، وسعت رشد ميكروب ، در ارتباط با ميزان انتشار مي تواند روي منطقه مهاري تشكيل شده تاثير گذارد .

تكنيك انجام تست نمونه هايي از فارم مشكل دار (ارگانها يا سواب‌ها ) روي سطح آگار كشت داده مي شوند.كلوني هاي مجزايي از هر نوع ارگانيسم كه ممكن است نقش بيماريزايي داشته باشد ، بايد از پلت هاي آگار اوليه جدا شده و از نظر حساسيت تست شوند . اغلب روشهاي شناسايي نيز در همان زمان انجام مي گيرد . مخلوطي از ارگانيسم هاي مختلف را نبايد بطور همزمان روي يك پلت تست حساسيت قرار داد. اين موضوع به اين دليل است كه زماني كه ماهيت عفونت مشخص نمي باشد و نمونه حاوي رشد مخلوط يا فلور طبيعي مي باشد ، احتمالاً ارگانيسم‌ها ارتباط اندك يا فاقد اهميت در پروسه درمان شده دارند.

نبايد بطور مستقيم روي نمونه هاي باليني تست حساسيت انجام گيرد مگر در مواردي كه رنگ آميزي مستقيم گرم تقريباً طيف فعاليت مشابهي داشته و الگوهاي حساسيت و مقاومت مشابهي دارند. حداقل ۵ – ۳ كلوني تك با ظاهر مشابه از پلت آگار اوليه جدا شده و به لوله اي حاوي ۵-۴ ميلي ليتر محيط براث انتقال مي يابند . ۶-۲ ساعت در ℃ ۳۵ انكوبه شده و سپس بوسيله سواپ پنبه اي استريل روي سطح خشك پلت آگار مولر – هينتون كشيده مي شوند .همچنين ماده تلقيحي را مي توان با درست كردن براث مستقيم يا سوسپانسيون سالين كلوني هاي تك انتخاب شده از پلت آگار اوليه تهيه نمود.

روي هر ديسك بايد فشار آورده شود تا از تماس كامل آن با سطح آگار اطمينان حاصل شود.

دیسک‌ها باید بطور یکنواخت پخش شده و فاصله مرکز هر دیسک تا مرکز دیسک دیگر نباید کمتر از ۲۴ میلی متر باشد پلت‌ها بر عکس شده و در داخل انکوباتور ℃ ۳۵ قرار داده می شوند.
بعد از ۱۶– ۱۸ ساعت انکوباسیون ، هر پلت مورد بررسی قرار می گیرد . منطقه مهاری رشد بطور یکنواخت گرد می باشند. قطر کامل منطقه مهاری از جمله قطر دیسک اندازه گیری می شود . اندازه گیری را می توان به وسیله خط کش یا پرگار انجام داد. محلی که با چشم غیر مسلح رشد مشخص و واضحی دیده نمی شود ، بعنوان حاشیه منطقه مهاری محسوب می شود.

برای تفسیر صحیح قطر منطقه مهاری ، از جدولی استفاده می شود که میزان حساسیت ارگانیسم‌ها را به عوامل مختلف طبقه بندی می کند . نحوه تدوین این طبقات بدین صورت است که:

۱.مقایسه قطر منطقه مهاری با حداقل غلظت مهاری (MICs) تعداد زیادی از جدایه ها، از جمله جدایه هایی با مکانیسم‌های شناخته شده مقاومت مربوط به گروه خاصی از داروها .

۲.آنالیز میکس و مناطق مهاری تصحیح شده در ارتباط با فارماکوکینتیک دارو از برنامه محدود ه طبیعی دز.

۳.در مواقع ممکن ، آنالیز معیار تفسیری احتمالی invitro در رابطه با مطالعات بازدهی بالینی در درمان پاتوژن های خاص.

حساس
این گروه نشان می دهد که ممکن است عفونت این باکتری با تجویز صحیح دز آنتی بیوتیک توصیه شده برای این نوع عفونت و گونه‌های آلوده کننده ، درمان شود، مگر در مواردی که منع مصرف وجود دارد.

حد واسط

این گروه نشان می دهد که در مواقع ممکن می توان عفونت ناشی از این باکتری را با دزهای بالاتر از حد طبیعی آنتی بیوتیک درمان نمود و یا در مواردی که دارو بطور طبیعی در نقطه خاصی از بدن تغلیظ می شود.(مانند کینولونها در ادرار)

مقاوم

احتمالاً سویه مقاوم به هیچ درمانی پاسخ نخواهد داد از آنجایی که در تجویز دزهای معمول ، با غلظت‌های سیستمیک قابل دسترسی معمولاً جلوی رشد آنها گرفته نخواهد شد.
آنچه در اینجا مطرح شد، توصیف کلی از روش انجام تست حساسیت باکتری‌های غیر فرصت طلب می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر به کاتالوگ‌های تکنیکی WHO مراجعه نمایید.